Μνήμη Β' Οικουμενικής Συνόδου (381 μ.Χ)

ΚΑΝΟΝΑΣ 1ος

Οι άγιοι Πατέρες που συνήλθαν στην Κωνσταντινούπολη όρισαν,να μη παραβιάζεται η πίστη όπως την διατύπωσαν οι 318 Πατέρες που είχαν συνέλθει σε σύνοδο στη Νίκαια της Βιθυνίας.Αλλ'αυτή να μένει κυρίαρχη και να αναθεματίζεται κάθε αίρεση.Και ειδικά η αίρεση των Ευνομιανών,δηλαδή των Ευδοξιανών και των Ημιαρείων,δηλαδή των Πνευματομάχων και των Σαβελλιανών και των Μαρκελλιανών και των Φωτεινιανών και των Απολλιναριστών.

    56 χρόνια μετά την Α' Οικουμενική Σύνοδο που καταδίκασε τις δοξασίες του Αρείου,οι ρίζες της αίρεσης δεν είχαν ξεριζωθεί τελείως.Οι Αρειανοί στην πρωτεύουσα ήταν κράτος εν κράτει καθώς είχαν αφαιρέσει με την βία από τους Ορθόδοξους όλους ιερούς ναούς μετατρέποντάς τους σε προπύργια της αίρεσής τους.Παράλληλα,μια άλλη αίρεση,εκείνη του Ευνομίου,άπλωνε το μαύρο πέπλο της ακυρώνοντας την θεότητα του Αγίου Πνεύματος.

   Η κατάσταση για την Εκκλησία ήταν κρίσιμη.Οι Ορθόδοξοι είχαν υποστεί τέτοιες διώξεις από τους οπαδούς του Αρείου (με την συγκατάβαση και την προτροπή των αυτοκρατόρων) που θύμιζαν τις εποχές των διωγμών της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.Ο Μέγας Αθανάσιος μετά από δεκαετίες αγώνων,ετοιμαζόταν να δώσει τα σκήπτρα σε κάποιον νεώτερο και με περισσότερη ενέργεια από εκείνον.

   Ακόμη όμως και σε αυτά τα ζοφερά χρόνια που τα θεμέλια της Εκκλησίας έτριζαν,ο Κύριος δεν την εγκατέλειψε ποτέ.Της χάρισε μεγάλους άνδρες από την ευλογημένη γη της Καππαδοκίας,την παγκόσμια πρωτεύουσα της Ορθόδοξης Θεολογίας (αν μου επιτρέπεται ο όρος!).Ο Μέγας Βασίλειος που διέλυσε τις κακοδοξίες του Ευνομίου,ο Γρηγόριος ο Θεολόγος με την Τριαδολογία που δόξασε την Αγία Τριάδα και ο Γρηγόριος Νύσσης που συνέβαλε τα μέγιστα στην αναδιαμόρφωση του Συμβόλου της Νίκαιας.

   Εντέλει,μετά την κοίμηση του Μεγάλου Βασιλείου,έμεινε να κρατάει τον αγώνα ο ''ποιμενικός αυλός της Θεολογίας'' Γρηγόριος.Αφού κλήθηκε στην Κωνσταντινούπολη,πολέμησε με νύχια και δόντια τους Αρειανούς και με την επιστροφή του αυτοκράτορα Θεοδοσίου,ενθρονίστηκε Αρχιεπίσκοπος.Μιας και ο Θεοδόσιος ήταν φίλος των Ορθοδόξων,οι ναοί πλέον επέστρεφαν στα χέρια των πιστών και ο ίδιος θαύμαζε τον Γρηγόριο,είχε έρθει η ώρα γι'αυτό που ο Μέγας Βασίλειος και οι λοιποί Ορθόδοξοι ιεράρχες όπως ο Μελέτιος Αντιοχείας,ζητούσαν εδώ και καιρό.Μια Οικουμενική Σύνοδο.

   Οι εργασίες της συνόδου ξεκίνησαν τον Μάιο του 381 με πρόεδρο τον Μελέτιο,επίσκοπο της Αντιόχειας.Ο ίδιος όμως έφυγε από την ζωή λίγες μέρες μετά και οι Πατέρες στράφηκαν αμέσως στον Γρηγόριο για την προεδρία της συνόδου.Αν και εκείνος απεχθανόταν τα αξιώματα,δέχθηκε για χάρη της Εκκλησίας.Η σύνοδος είχε να αντιμετωπίσει και ζητήματα κανονικών και διοικητικών διατάξεων και εκεί δυστυχώς οι σύνεδροι έδειξαν τον κακό τους εαυτό.Επιτέθηκαν με λύσσα στον Γρηγόριο που προσπαθούσε να ειρηνεύσει την Εκκλησία και να λύσει τα κανονικά της προβλήματα (όπως ένα σχίσμα που είχε προκύψει στην Αντιόχεια πριν τον θάνατο του Μελετίου) και τον κατηγόρησαν για ραδιουργίες που στόχευαν σε περισσότερα αξιώματα και υπέρμετρες προσωπικές φιλοδοξίες.Φυσικά ο Θεολόγος της Εκκλησίας μας με την ποιητική και ευαίσθητη ψυχή,δεν άντεξε και υπέβαλε άμεσα την παραίτησή του στον αυτοκράτορα.

   Η Β' Οικουμενική Σύνοδος έλυσε διάφορα ζητήματα διοικητικής φύσης και κυρίως,διαμόρφωσε το Σύμβολο της Νίκαιας όπως ακριβώς διαβάζεται σήμερα σε όλες τις Ορθόδοξες Εκκλησίες.Διακήρυξε την θεότητα του Αγίου Πνεύματος όπως την δίδαξαν οι Άγιοι Πατέρες (και ιδιαιτέρως ο Μέγας Βασίλειος που αν βρισκόταν στην ζωή σίγουρα θα προΐστατο της συνόδου) και σφράγισε οριστικά τον τάφο των κακοδοξιών του Αρείου.

   Έτσι,ως την ελάχιστη τιμή σε έναν από τους μεγαλύτερους αγίους της Εκκλησίας μας και αδιαφιλονίκητο αστέρι της Β' Οικουμενικής Συνόδου,παρατίθεται ο ''Θεολογικός Πρώτος'',ένας από τους 5 θεολογικούς λόγους του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου.Τα δικά μου λόγια δεν φθάνουν για να περιγράψουν το ρητορικό μεγαλείο και τον θεολογικό δυναμισμό του Αγίου.Σας παρακαλώ μόνο,να το κατεβάσετε,να το μελετήσετε και να το βάλετε στην καρδιά σας.