Άνθη της ερήμου #1

Είπε ο αββάς Αντώνιος:«Εγώ δεν φοβάμαι πια τον Θεό,αλλά τον αγαπώ γιατί η αγάπη διώχνει πέρα τον φόβο (Α' Ιω. 4,18)».

Είπε πάλι:«Η ζωή και ο θάνατος της ψυχής εξαρτάται από τον πλησίον (Α' Ιω. 3,14).Αν κερδίσουμε τον αδελφό,τον Θεό κερδίζουμε ενώ αν σκανδαλίσουμε τον αδελφό,στον Χριστό αμαρτάνουμε».

Ο αββάς Αγάθων είπε:«Ποτέ δεν πλάγιασα να κοιμηθώ,έχοντας δυσαρεστηθεί με κάποιον,αλλά ούτε και άφησα -όσο μπορούσα- άλλον να κοιμηθεί,έχοντας κάτι με μένα».

Ο ίδιος είπε:«Ποτέ δεν έδωσα απλώς ελεημοσύνη.Φρόντιζα οι δοσοληψίες μου να είναι με αγάπη,γιατί σκεφτόμουν ότι το κέρδος του αδελφού μου φέρνει σε μένα καρπό».

Φιλοκαλικά #1

54. Ω βάθος πλούτου, σοφίας και φιλανθρωπίας του Θεού(Ρωμ. 11, 33)! Αν δεν υπήρχε θάνατος και αν το ανθρώπινο γένος δεν ήταν τώρα θνητό και πριν από το θάνατο —γιατί είναι από ρίζα θνητή—, δεν θα αποκτούσαμε στην πράξη (μέσω του Χριστού) την απαρχή της αθανασίας μας, δε θα είχαμε ανακληθεί στον ουρανό, δε θα είχε ενθρονιστεί η ανθρώπινη φύση στα δεξιά της θείας Μεγαλοσύνης στους ουρανούς(Εβρ. 8, 1), πιο πάνω από κάθε αγγελική αρχή και εξουσία. Έτσι ξέρει ο Θεός να μετατρέπει από φιλανθρωπία στο καλύτερο τα ολισθήματα της αυτεξούσιας παρεκτροπής μας, με τη σοφία και τη δύναμή Του.

55. Πολλοί κατηγορούν τον Αδάμ, πόσο εύκολα πείσθηκε στη συμβουλή του πονηρού και αθέτησε τη θεϊκή εντολή και προξένησε έτσι σ' εμάς το θάνατο. Αλλά δεν είναι το ίδιο να θελήσει κανείς, χωρίς να ξέρει, να γευθεί ένα φαρμακερό χόρτο, με το να θέλει να τρώει από αυτό ενώ έμαθε από τη δοκιμή ότι είναι θανάσιμο. Εκείνος που παίρνει το δηλητήριο ενώ έχει πείρα, κι έτσι φέρνει ελεεινά το θάνατο στον εαυτό του, είναι περισσότερο αξιοκατηγόρητος από εκείνον που κάνει και παθαίνει τούτο επειδή δεν ξέρει. Γι' αυτό και ο καθένας από μάς, είναι περισσότερο από τον Αδάμ άξιος κατηγορίας και καταδίκης. Μήπως όμως πείτε ότι δεν είναι σ' εμάς εκείνο το δένδρο; Και ότι του Θεού η εντολή δεν αφορά σ' εμάς, απαγορεύοντάς μας να φάμε απ' αυτό; Αυτό το ίδιο ακριβώς το δένδρο ίσως δεν είναι σ' εμάς. Αλλά η εντολή του Θεού είναι και τώρα παρούσα σ' εμάς. Και εκείνους που υπακούνε σ' αυτήν και ζουν σύμφωνα με αυτήν, τους ελευθερώνει από την ευθύνη και των δικών τους αμαρτημάτων και από την προγονική κατάρα και καταδίκη. Εκείνοι όμως που και τώρα την παραβαίνουν και αντί γι' αυτή προτιμούν την εισήγηση και συμβουλή του πονηρού, είναι αδύνατο να μην ξεπέσουν από εκείνη τη ζωή και τη διαγωγή του Παραδείσου και να μη ριχτούν στη γέεννα του αιωνίου πυρός που απείλησε ο Θεός.

56. Ποιά είναι λοιπόν τώρα η εντολή του Θεού που αφορά σ' εμάς; Η μετάνοια. Και η ανακεφαλαίωση αυτής είναι να μην εγγίζομε πλέον τα απαγορευμένα. Αφού λοιπόν εκδιωχθήκαμε από τον τόπο εκείνο της θεϊκής τρυφής και αποκλειστήκαμε δίκαια από τον Παράδεισο και γκρεμιστήκαμε σ' αυτό το βάραθρο και καταδικαστήκαμε να συγκατοικούμε και να ζούμε μαζί με τα άλογα ζώα και χάσαμε πιά κάθε ελπίδα —όσο εξαρτάται από μας— να επιστρέψομε στόν Παράδεισο, Αυτός ο ίδιος που επέβαλε τότε τη δίκαιη τιμωρία, ή μάλλον που επέτρεψε δίκαια να μας έρθει, τώρα από υπερβολή αγαθότητας, από πολλή ευσπλαχνία, για χάρη μας κατέβηκε μέχρι εμάς. Και αφού ευδόκησε να γίνει όπως εμείς άνθρωπος, αλλά χωρίς αμαρτία, για να ξαναδιδάξει και να σώσει ως όμοιος τον όμοιο, μας έδωσε την σωτήρια συμβουλή και εντολή της μετάνοιας, λέγοντάς μας: «Μετανοείτε, γιατί έφτασε η βασιλεία των ουρανών»(Ματθ. 4, 17). Πριν από την ενανθρώπηση του Λόγου του Θεού, όσο απέχει ο ουρανός από τη γη, τόσο απείχε από μάς η βασιλεία των ουρανών. Αφού όμως ο Βασιλιάς των ουρανών ήρθε και ευδόκησε να ενωθεί με μας, έφτασε σ' όλους μας η βασιλεία των ουρανών.

Φιλοκαλία,τόμος Δ' ( ''150 φυσικά, θεολογικά, ηθικά και πρακτικά κεφάλαια'' )

Κυριακή της Ζ' Οικουμενικής Συνόδου (Δ' Λουκά)

 Τη αυτή ημέρα,Μνήμην επιτελούμεν των Αγίων και Μακαρίων Πατέρων,των εν Νικαία συνελθόντων το δεύτερον,επί των ευσεβών και φιλοχρίστων Βασιλέων,Κωνσταντίνου και Ειρήνης,κατά των δυσσεβώς,και αμαθώς,και απερισκέπτως,την Εκκλησίαν του Θεού ειδωλολατρείν ειπόντων,και τας σεπτάς και Αγίας εικόνας καταβαλόντων.

ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ Η´ 5 - 15

‘’Όταν μαζεύτηκε πολύς κόσμος και οι άνθρωποι από τας πόλεις συνέρρεαν προς αυτόν,εμίλησε με παραβολήν:’’Εβγήκε ο γεωργός δια να σπείρη τον σπόρον του.Και ενώ έσπερνε,μερικοί σπόροι έπεσαν κοντά εις τον δρόμον και καταπατήθηκαν και τα πτηνά του ουρανού τους έφαγαν·άλλοι έπεσαν εις πετρώδες έδαφος και όταν εφύτρωσαν,εξεράθηκαν,διότι δεν είχαν υγρασίαν·άλλοι έπεσαν ανάμεσα στα αγκάθια και όταν φύτρωσαν τα αγκάθια,τους έπνιξαν τελείως·και άλλοι έπεσαν εις καλόν έδαφος και εφύτρωσαν και απέδωκαν εκατό φορές περισσότερον καρπόν’’.Ενώ έλεγε αυτά,εφώναξε,’’Εκείνος που έχει αυτιά δια να ακούη,ας ακούη’’.Οι μαθηταί του τον ερωτούσαν τι σημαίνει η παραβολή αυτή.Και εκείνος είπε,’’Σ’εσάς έχει δοθή το να γνωρίσετε τα μυστήρια της βασιλείας του Θεού,αλλ’εις τους λοιπούς δίδονται με παραβολές,δια να μη καταλαβαίνουν.Η παραβολή αυτή σημαίνει τα εξής: Ο σπόρος είναι ο λόγος του Θεού·εκείνοι που έπεσαν κοντά εις τον δρόμον είναι οι άνθρωποι που άκουσαν,έπειτα έρχεται ο διάβολος και αφαιρεί τον λόγον από την καρδιά τους,δια να μη πιστέψουν και σωθούν.Εκείνοι δε που έπεσαν εις το πετρώδες έδαφος,είναι οι άνθρωποι που όταν ακούσουν,δέχονται με χαράν τον λόγον αλλά δεν έχουν ρίζαν·προσωρινώς πιστεύουν και τον καιρόν της δοκιμασίας απομακρύνονται.Εκείνο που έπεσε στα αγκάθια,είναι εκείνοι που άκουσαν αλλ’εις τον δρόμον τους συμπνίγονται από τας φροντίδας και τον πλούτον και τας ηδονάς του βίου και ο καρπός τους δεν ωριμάζει.Εκείνο που έπεσεν εις το καλόν έδαφος είναι εκείνοι που με καρδιά καλή και αγαθή ακούουν τον λόγον,τον διατηρούν και καρποφορούν με υπομονήν’’.

Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος (''Εις το κατά Ματθαίον'')

 ''Ποιά λοιπόν είναι η παραβολή;«Εξήλθε»,τους λέγει,ο σπορεύς δια να σπείρη».Από πού εξήλθεν αυτός που είναι πανταχού παρών,αυτός που τα πάντα πληροί;ή πώς εξήλθε;Δεν εξήλθε φυσικά τοπικώς,αλλ'εν σχέσει και κατά το σχέδιον της οικονομίας του δι'ημάς,με το ότι ήλθε περισσότερον κοντά μας,περιβληθείς την ανθρώπινην σάρκα.Διότι,επειδή ημείς δεν ημπορούσαμεν να εισέλθωμεν,λόγω του ότι τα αμαρτήματά μας έφρασαν ωσάν τείχος την είσοδον,αυτός ο ίδιος εξέρχεται προς ημάς.Και πρός ποίον σκοπόν εξήλθε;μήπως δια να καταστρέψη την γην που ήτο γεμάτη ακάνθας;μήπως δια να τιμωρήση τους γεωργούς;Ασφαλώς όχι,αλλ'εξήλθε δια να καλλιεργήση και δια να φροντίση τας ψυχάς μας και να σπείρη εντός αυτών τον λόγον της ευσεβείας.Διότι σπόρον εδώ ονομάζει την διδασκαλίαν,γην δε τας ψυχάς των ανθρώπων και σπορέα τον εαυτόν του.

Και τι συμβαίνει λοιπόν με τον σπόρον αυτόν;Τρία μέρη καταστρέφονται και σώζεται μόνον το ένα.Από τον σπόρον εσώθη το ένα τέταρτον,αλλ'ούτε και αυτό εξ ίσου,αλλά και εδώ ήτο μεγάλη η διαφορά.Αυτά δε τα έλεγε δια να δείξη ότι προς όλους ωμιλούσε με αφθονίαν.Διότι όπως ακριβώς ο σπορεύς δεν διαιρεί εις τεμάχια το χωράφι που έχει δια σποράν,αλλά απλώς και χωρίς καμμίαν διάκρισιν ρίπτει τον σπόρον,έτσι και αυτός δεν διακρίνει πλούσιον και πτωχόν,τον σοφόν και άσοφον,τον οκνηρόν από τον φιλόπονον,τον ανδρείον από τον δειλόν αλλά ωμιλεί προς όλους,και έκανεν ό,τι έπρεπε να κάνη από μέρους του,μολονότι εγνώριζεν εκ των προτέρων αυτά που θα συνέβαιναν,ώστε να ημπορή να λέγη:«Τι έπρεπε να κάνω και δεν το έκανα;».Και οι μεν προφήται ωμίλουν περί του λαού ωσάν να επρόκειτο δι'άμπελον.

Διότι λέγει:«Εφυτεύθη άμπελος δια τον ηγαπεμένον μου» και «Άμπελον μετέφερεν από την Αίγυπτον».Ο Κύριος όμως ωσάν να επρόκειτο δια σπόρον.Και τι θέλει λοιπόν να δείξη;Ότι τώρα θα είναι ταχεία η υπακοή και ευκολωτέρα και γρήγορα θα παράγη καρπόν.Επίσης όταν ακούης ότι «Εξήλθεν ο σπορεύς δια να σπείρη»,μη εκλαμβάνης τούτο κατά κυριολεξίαν.Διότι πολλάκις εξέρχεται ο σπορεύς και δι'άλλον σκοπόν ή δια να οργώση ή δια να κόψη τα βλαβερά χόρτα ή δια να ξερριζώση τας ακάνθας ή δια να φροντίση δια κάτι άλλο παρόμοιον.Αυτός όμως εξήλθε δια να σπείρη.

Αλλά ειπέ μου,σε παρακαλώ,ποία η αιτία της απωλείας του περισσότερου σπόρου;Ασφαλώς αιτία της απωλείας δεν ήτο ο σπορεύς,αλλά η γη που εδέχθη τον σπόρον,εξ αιτίας δηλαδή της ψυχής που δεν υπήκουσεν εις αυτόν.Και δια ποίον λόγον δεν λέγει,ότι άλλα μεν σπέρματα το εδέχθησαν οι οκνηροί και τα κατέστρεψαν,άλλα δε οι πλούσιοι και τα κατέπνιξαν και άλλα οι αδιάφοροι και τα άφησαν να αχρηστευθούν;

Δεν θέλει να τους θίξη απ'αυθείας κατά τρόπον σκληρόν,δια να μη τους οδηγήση εις απόγνωσιν,αλλ'αφήνει τον καθένα εις την συνείδησιν των ακροτατών του.Αυτό όμως δεν συνέβη μόνον εις τον σπόρον αλλά και εις το δίκτυον.Διότι και αυτό ανέσυρεν επάνω πολλά άχρηστα πράγματα.Αυτήν όμως την παραβολήν την λέγει δια να προγυμνάση και δια να διδάξη τους μαθητάς του να μη χάνουν το θάρρος των και όταν ακόμη χάνωνται οι περισσότεροι από εκείνους που θα ακούουν το κήρυγμά των.Καθόσον και εις την περίπτωσιν του Κυρίου συνέβη το ίδιο.Και αυτός που οπωσδήποτε προεγνώριζεν ότι θα συμβούν αυτά,δεν απέφυγε το έργον της σποράς.
Και πως ημπορεί να δικαιολογηθή,θα ειπή κάποιος,το ότι έσπειρεν επάνω εις τας ακάνθας,εις το πετρώδες έδαφος,επάνω εις την οδόν;Σχετικώς με τους σπόρους και την γην δεν δικαιολογείται το πράγμα,σχετικώς όμως με τας ψυχάς και τα διδάγματα της αληθείας όχι μόνον δικαιολογείται,αλλ'είναι και άξιον μεγάλου επαίνου.Διότι ο μεν γεωργός κατά πολύ φυσικόν λόγον θα κατηγορείτο εάν έκανε παρομοίαν σποράν,διότι δεν ημπορούσεν η πέτρα να γίνη χώμα,ούτε η οδός να μη είναι οδός,ούτε οι άκανθοι να μη είναι άκανθοι,δεν συμβαίνει όμως το ίδιο και εις τα λογικά όντα.Διότι είναι δυνατόν η πετρώδης ψυχή να μεταβληθή και να γίνη εύφορος γη,και η οδός να μη καταπατήται πλέον,ούτε να ευρίσκεται εις την διάθεσιν όλων των διερχομένων,αλλά να γίνη χωράφι εύφορον.Επίσης και οι άκανθοι είναι δυνατόν να εξαφανισθούν και να τύχουν μεγάλης ασφαλείας τα σπέρματα της αληθείας.Διότι εάν δεν ήτο δυνατόν να συμβή αυτό δεν θα έσπερνεν ο Κύριος.Εάν δε δεν έγινεν η μεταβολή εις όλους τους ανθρώπους,τούτο δεν οφείλεται εις τον σπορέα αλλά εις εκείνους που δεν ηθέλησαν να μεταβληθούν.Διότι αυτός ό,τι έπρεπεν από μέρος του να κάνη το έκανεν,εάν όμως εκείνοι απέρριψαν την προσφοράν του,είναι ανεύθυνος ο ίδιος που τόσην φιλανθρωπίαν επέδειξεν.

Αλλά συ,σε παρακαλώ,πρόσεξε το εξής:ότι δηλαδή δεν είναι η οδός της απωλείας,αλλ'είναι διάφοροι και αντίθετοι μεταξύ των.Διότι εκείνοι μεν που παρομοιάζονται με οδόν είναι οι βάναυσοι,οι ράθυμοι και οι αδιάφοροι,ενώ εκείνοι που παρομοιάζονται με πέτραν είναι αυτοί μόνον που είναι ασθενέστεροι εις την πίστιν.Διότι,λέγει,«Ο σπόρος που έπεσεν εις το πετρώδες έδαφος,αυτός είναι ο άνθρωπος εκείνος που ακούει τον λόγον της αληθείας και αμέσως τον δέχεται μετά χαράς.Δεν ριζώνει όμως μέσα του αλλ'είναι πρόσκαιρος ο ενθουσιασιμός που έδειξε,μόλις όμως συμβή θλίψις ή διωγμός εξ αιτίας του λόγου που εδέχθη,αμέσως σκανδαλίζεται».«Από τον καθένα»,λέγει,«που ακούει τον λόγον της αληθείας,και δεν τον συνειδητοποιεί,έρχεται ο πονηρός και αρπάζει από την καρδίαν του αυτό που εσπάρη.Αυτός είναι ο σπόρος που έπεσεν επάνω εις την οδόν».Δεν είναι δηλαδή το ίδιο να μαραθή η διδασκαλία χωρίς κανείς να την ενοχλή και χωρίς να την ανατρέπη,και να βάλλεται από πολλούς πειρασμούς.Εκείνοι δε που παρομοιάζονται με τας ακάνθας,είναι πολύ περισσότερον ασυγχώρητοι από τους προηγούμενους.''